 |
| Άρθρο του Δημήτρη Περπατάρη στην εφημερίδα "60+ Η εφημερίδα όλων των συνταξιούχων" |
• Μείωση 25,6% του μέσου μισθού των υπαλλήλων
• Αρνητικό «ρεκόρ» στην Ευρώπη
Πορεία… κατρακύλας και παγίωσης στο ναδίρ καταγράφουν οι μισθολογικές αποδοχές των εργαζομένων στο ελληνικό Δημόσιο. Μελέτη του Κοινωνικού Πολύκεντρου της ΑΔΕΔΥ καταγράφει μείωση κατά 25,6% του μέσου μισθού των Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων μεταξύ 2008 – 2020, επιβεβαιώνοντας αφενός το μεγάλο οικονομικό πλήγμα που έχουν υποστεί από την αρχή της οικονομικής κρίσης και αποκαλύπτοντας, αφετέρου άλλη μια αρνητική πανευρωπαϊκή «πρωτιά» για τη χώρα μας: ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα «ξεχωρίζει» για το ύψος της αρνητικής προσαρμογής του μισθού των δημοσίων υπαλλήλων της.
Ακόμα και στην Πορτογαλία, την Ισπανία ή την Κύπρο, όπου έχουν επιβληθεί μνημόνια, οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων εμφανίζουν.
Η μελέτη με τίτλο «Το επίπεδο και η εξέλιξη των αμοιβών στον Ελληνικό Δημόσιο Τομέα από την κρίση του 2009-10 μέχρι σήμερα» (εκπονήθηκε από τον καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου, Σταύρο Μαυρουδέα, και τον ερευνητή στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, Κώστα Πασσά) αποτυπώνει μια σημαντική μετατόπιση προς τα κάτω των εισοδημάτων των δημοσίων υπαλλήλων και ταυτόχρονα αύξηση των μισθολογικών ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών τους.
Πέρα από τις άμεσες μειώσεις μισθών (κατάργηση 13ου – 14ου μισθού, σωρευτική περικοπή 20% διαφόρων επιδομάτων κ.ά.), βασικό εργαλείο για την περικοπή του μισθολογικού κόστους ήταν η θέσπιση του ενιαίου μισθολογίου – βαθμολογίου, επισημαίνει η μελέτη, επικαλούμενη έρευνα του καθηγητή Εργασιακών Σχέσεων, Γ. Κουζή. Μεταξύ άλλων, με τον Ν. 4024/2011, οι κατώτεροι μισθοί μειώθηκαν στα 780 (από 850) ευρώ, καταργήθηκαν επιδόματα, «πάγωσε» η μισθολογική εξέλιξη, οι υπάλληλοι επανακατατάχθηκαν σε χαμηλότερα μισθολογικά κλιμάκια και υποβαθμίστηκαν μισθολογικά εργαζόμενοι στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης και νέοι υπάλληλοι. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν μισθοί δημοσίων υπαλλήλων κατά 20%-53%, ανά περίπτωση.
Το επίπεδο αμοιβών στον ελληνικό δημόσιο τομέα «είναι από τα χειρότερα ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. και της ευρωζώνης», τονίζει η μελέτη, παρατηρώντας ότι, ενώ «παραμένουν πάντα καθηλωμένοι» οι μισθοί των Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων, «σε αρκετές άλλες χώρες της Ε.Ε. έχουν ήδη αρχίσει να δίνονται μισθολογικές αυξήσεις στον δημόσιο τομέα». Στην ευρωπαϊκή σύγκριση, η «οικτρή εικόνα» των μισθολογικών συνθηκών στο ελληνικό Δημόσιο «γίνεται εντονότερη». Συγκεκριμένα, ενώ στην Ελλάδα ο μέσος μισθός στο Δημόσιο έχει μειωθεί κατά 25,6% την περίοδο 2008-2020:
• αυξήθηκε κατά 23,8% στην Ευρωπαϊκή Ένωση των «27»,
• αυξήθηκε κατά 21,4% στην ευρωζώνη,
• εμφάνισε «εντυπωσιακές αυξήσεις» σε χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου, όπως 37,2% στη Γερμανία, 29,8% στην Ολλανδία και 21,8% στη Γαλλία,
• αυξήθηκε ακόμα και σε χώρες όπου εφαρμόστηκαν περιοριστικά μέτρα, όπως η Κύπρος (6,3%), η Ισπανία (6,3%) και η Πορτογαλία (5,2%).
Περιοριστικές πολιτικές εφαρμόστηκαν και στην Ιρλανδία, όπου καταγράφεται μείωση του μέσου μισθού στο Δημόσιο κατά 6,5%, «που όμως πάλι είναι αισθητά μικρότερη συγκριτικά με την ελληνική απομείωση κατά 25,6%», τονίζεται στη μελέτη.
Εκτός από τη μείωση των μισθών, οι μελετητές εντοπίζουν και διεύρυνση ανισοτήτων. Ειδικότερα, στη δεκαετία 2010-2020, υπάλληλοι με μισθό:
• κάτω των 900 ευρώ, αυξήθηκαν στο 20% του συνόλου (συγκριτικά με 12% το 2010)
• 900-1.000 ευρώ αυξήθηκαν στο 10% του συνόλου (από 6%)
• 1.000-1.100 ευρώ αυξήθηκαν στο 16% (από 11%)
• 1.100-1.300 ευρώ αυξήθηκαν στο 32% (από 29%)
• 1.300-1.600 ευρώ μειώθηκαν στο 17% (από 27%)
• άνω των 1.600 ευρώ μειώθηκαν στο 6% (από 15%)
Από την άλλη, μεταξύ 2010-2020, ανώτερα διευθυντικά και διοικητικά στελέχη του Δημοσίου υπέστησαν μεσοσταθμικές μειώσεις (ύψους 11,2%: από 1.632 ευρώ σε 1.449 ευρώ) μικρότερες συγκριτικά με όλους τους υπόλοιπους συναδέλφους τους. Οι μειώσεις στους επιστήμονες δημόσιους υπάλληλους (γιατροί, εκπαιδευτικοί κ.λπ.) ανήλθαν σε 15,8% (από 1.366 ευρώ σε 1.150 ευρώ). Οι μειώσεις στους τεχνικούς ανήλθαν σε 13,4% (από 1.265 ευρώ σε 1.096 ευρώ) και στη μεγάλη κατηγορία των υπαλλήλων γραφείου, οι μειώσεις ανήλθαν στο 15,3% (από 1.196 ευρώ σε 1.013 ευρώ).
Αυξάνεται, επίσης, η μισθολογική απόκλιση μεταξύ των δύο φύλων: ο μέσος μισθός για τους άνδρες υπαλλήλους υποχωρεί κατά 14,7% (από 1.326 ευρώ σε 1.131 ευρώ), κατά 15,4% στις γυναίκες (από 1.210 ευρώ σε 1.024 ευρώ).
Στο σημερινό δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον, γενικότερα οι μισθωτοί αναμένουν νέα πλήγματα στο εισόδημά τους. Αν και κατά την περίοδο 2010-2020 οι τιμές αγαθών παρέμεναν σχετικά σταθερές, αντίθετα, κατά την παρούσα περίοδο η σοβαρή άνοδος του πληθωρισμού θα οδηγήσει σε ανάλογη μείωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, αν δεν υπάρξει αντίστοιχη αύξηση των μισθών.
Οι συντάξεις γήρατος που εκδόθηκαν τον Ιούνιο και αφορούσαν δικαιούχους από τον ιδιωτικό τομέα είναι κατά 567,51 ευρώ μικρότερες σε σχέση με εκείνες που δόθηκαν σε δικαιούχους από τον δημόσιο τομέα, ανοίγοντας την ψαλίδα στους δύο τομείς.
Ακριβέστερα, τα στοιχεία της έκθεσης «Ήλιος», δείχνουν ότι οι νέες κύριες συντάξεις γήρατος που εξέδωσαν οι αρμόδιες υπηρεσίες για δικαιούχους – πρώην εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα δεν ξεπέρασαν τα 760,16 ευρώ, μικτά.
Αντίθετα, αισθητά υψηλότερες, στα 1.327,67 ευρώ, ήταν οι νέες κύριες συντάξεις γήρατος που εκδόθηκαν τον ίδιο μήνα για δικαιούχους οι οποίοι προέρχονταν από το Δημόσιο. Ουσιαστικά, διαπιστώνεται ότι τον Ιούνιο οι συντάξεις του Δημοσίου ήταν κατά 42,72% υψηλότερες από εκείνες του ιδιωτικού τομέα.
Είναι προφανές ότι η επίδραση της βαθιάς οικονομικής κρίσης, που αύξησε δραματικά την ανεργία κατά την τελευταία 15ετία, είναι καταλυτική, ώστε να εμφανίζονται πολύ μικρότερες οι συντάξεις του ιδιωτικού τομέα.
Παράλληλα, τα στοιχεία του Συστήματος «Ήλιος» δείχνουν ότι είναι συνολική η εικόνα καθίζησης των αποδοχών από συντάξεις.
Ανεξάρτητα από το πότε εκδόθηκαν, διαπιστώνεται ότι οι κύριες συντάξεις γήρατος, κατά μέσο όρο, βρίσκονται μόλις στα 843 ευρώ μικτά. Πιο συγκεκριμένα, από την έκθεση «Ήλιος» για τον μήνα Ιούνιο προκύπτουν τα εξής:
• Αναφορικά με τους νέους συνταξιούχους, τον Ιούνιο πληρώθηκαν από τον e-ΕΦΚΑ 26.589 συντάξεις όλων των κατηγοριών (κύριες, επικουρικές). Η δαπάνη γι’ αυτές τις συντάξεις υπολογίστηκε στα 15.686.164 ευρώ. Όμως, καταβλήθηκαν άλλα 83.924.061 ευρώ ως αναδρομικά, ανάλογα με το χρονικό διάστημα αναμονής για να απονεμηθούν οι εν λόγω συντάξεις. Αξίζει όμως να επισημανθεί ότι τον Ιούνιο απονεμήθηκαν και άλλες 5.597 τροποποιητικές συντάξεις, κάτι που σημαίνει ότι εντοπίστηκαν και διορθώθηκαν λάθη που είχαν γίνει στο αρχικό ποσό. Ειδικά γι’ αυτές τις τροποποιητικές συντάξεις καταβλήθηκε ποσό 4.900.837 ευρώ, στο οποίο όμως πρέπει να προστεθούν και άλλα 11.693.074 ευρώ ως αναδρομικά.
• Από τις 26.589 νέες συντάξεις που απονεμήθηκαν τον Ιούνιο, οι 14.090 αφορούσαν συντάξεις γήρατος. Καταβλήθηκαν ακόμα 6.779 συντάξεις θανάτου (χηρείας), 4.030 αναπηρίας και 1.690 λοιπές.
• Από τις 14.090 συντάξεις γήρατος που απονεμήθηκαν τον Ιούνιο, περισσότερες από τις μισές (7.382 ή ποσοστό 52,39%) προήλθαν από τον ΕΦΚΑ, άρα αφορούσαν πρώην εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα. Η μέση σύνταξη γι’ αυτές τις περιπτώσεις ήταν μόλις 760,16 ευρώ. Αντίστοιχα, εκδόθηκαν και 1.269 συντάξεις γήρατος από τον δημόσιο τομέα (ποσοστό 9%). Εκεί η μέση σύνταξη ήταν 1.327,67 ευρώ. Άρα, διαπιστώνεται ότι τον Ιούνιο οι νέες συντάξεις γήρατος που αφορούσαν δικαιούχους από τον ιδιωτικό τομέα ήταν κατά 567,51 ευρώ μικρότερες από εκείνες που αφορούσαν δικαιούχους από τον δημόσιο τομέα. Πρόκειται για μια διαφορά 42,72%.
Σε ό,τι αφορά τα πιο γενικά στοιχεία των συντάξεων, διαπιστώνονται τα εξής:
• Καταγράφηκαν 2.507.298 συνταξιούχοι τον Ιούνιο στη χώρα, ελάχιστα περισσότεροι, κατά 1.445 άτομα, σε σύγκριση με τους 2.505.853 του Μαΐου. Ωστόσο, σε ετήσια βάση, από τους 2.495.464 συνταξιούχους του Ιουνίου του 2024 προκύπτει αύξηση 11.834 ατόμων μέσα σε 12 μήνες.
• Το υψηλότερο μέσο εισόδημα από συντάξεις (1.133,63 ευρώ) έλαβαν τον Ιούνιο 273.244 συνταξιούχοι, ηλικίας 61-65 ετών. Έπονται οι 455.220 συνταξιούχοι ηλικίας 66-70 ετών, οι οποίοι έλαβαν 1.106,05 ευρώ ως μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις. Για τον υπολογισμό του μέσου εισοδήματος από συντάξεις, αθροίζονται οι συντάξεις όλων των κατηγοριών (γήρατος, θανάτου, αναπηρίας) που ενδεχομένως λαμβάνει ένας συνταξιούχος.
• Τον Ιούνιο πληρώθηκαν 4.685.085 συντάξεις. Από αυτές οι 2.868.183 ήταν κύριες, οι 1.379.861 ήταν επικουρικές, ενώ δόθηκαν και 437.041 μερίσματα. Η μηνιαία δαπάνη που καταβλήθηκε για τις ανωτέρω συντάξεις ξεπέρασε τα 2,74 δισ. ευρώ.
• Η μέση κύρια σύνταξη τον Ιούνιο υπολογίστηκε στα 843,63 ευρώ. Αντίστοιχα, η μέση επικουρική ήταν 196,59 ευρώ και το μέσο μέρισμα 113,26 ευρώ.
• Ειδικά ως προς τις συντάξεις γήρατος, καταγράφηκαν 1.144.086 (ποσοστό 59,14%) κάτω από 1.000 ευρώ μικτές αποδοχές. Επίσης, οι περισσότερες συντάξεις (857.115 ή ποσοστό 44,3%) κυμαίνονται από 500 έως 1.000 ευρώ. Υπάρχει όμως και ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό (41,15%) ή 790.380 συντάξεις, που είναι υψηλότερες των 1.000 ευρώ.
